تغيير اقليم تهديدي براي کوهستانها
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۸۰۴۷۳
خبرگزاری آریا-عطری گفت: چرای بی رویه دام، فعالیت‌های معدنی و خاک تراشی از تهدید‌های انسان ساز در ارتفاعات کوهها است.
به گزارش خبرگزاری آریا، امروز 20 آذرماه، روز جهانی کوهستان است و همه ساله 20 آذرماه در استان‌های مختلف کشور به خصوص در شیراز این روز گرامی داشته می‌شود و همایش‌ها و جشنواره‌های مختلفی برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مجری: تعریفی از کوهستان و آن تعریفی که در سازمان محیط زیست است ارایه بدهید.
خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: در سطح بین الملل این تعریف پذیرفته شده است که به سرزمین‌های دارای سطوح شیب دار سه بعدی که برجسته اند و به راحتی به چشم دیده می‌شوند و در مردم محلی به عنوان کوه شناخته می‌شوند نواحی کوهستانی می‌گوییم براساس طبقات ارتفاعی و درصد شیبی که این کوهها دارند به 6 طبقه ارتفاعی تقسیم بندی می‌شوند و معمولا هم کوهها به سه صورت شکل می‌گیرد کوه‌هایی که به صورت برون زدگی توده بزرگی از سطح زمین است که توسط دره‌ها و دشت‌های همجوار خودشان احاطه می‌شوند و براساس برخورد توده‌های بزرگی از سطح زمین به همدیگر پوسته‌های زمین به همدیگر شکل می‌گیرند.
خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: راه دیگر شکل گیری کوهها خروج مواد مذاب از پوسته زمین به صورت فوران‌های آتشفشانی است که پس از سرد شدن به شکل مخروطی شکل نماد کوه را بوجود می‌آیند. راه دیگر از طریق فرساش فلات بلندی که توسط رودخانه‌های اطرافش شسته شده و دره‌های عمیقی در اطراف آن ایجاد شده کوه مرتفع شکل می‌گیرد و مثلا با تعاریفی که گفته شد مشخص می‌شود که کوهها در سالیان و قرن‌های متمادی شکل می‌گیرند و از این لحاظ حفظ این اکوسیستم شکننده بسیار مهم است.
مجری: چه چالش‌هایی پیش روی اکولوژی مناطق کوهستانی وجود دارد؟
خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: از تهدید‌های انسان ساز می‌توان به چرای بی رویه دام، فعالیت‌های معدنی، خاک تراشی که در ارتفاعات صورت می‌گیرد و بوته کنی و کندن گونه‌های گیاهی که معمولا هم به صورت بومی و شاخص و یا در حال انقراض است و یا مصارف گیاهی دارند از طرف مردم بومی یا گردشگرانی که به مناطق ارتفاعی می‌روند کشاورزی در شیب، جاده کشی‌هایی که بدون ضوابط صورت می‌گیرد، آتش سوزی، تغییر کاربری اراضی، شکار غیرمجاز، خطوط انتقالی که بدون ضابطه و ارزیابی محیط زیست در این مناطق به اجرا درمی آید.
مجری: چالش‌های پیش روی کوهستانها بسیار زیاد است، برای رفع این چالش‌ها آیا ما سند بالادستی داریم یا قانونی داریم که بتوانیم با این چالش‌ها مبارزه بکنیم؟
خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: علاوه بر این تهدید‌های انسان ساخت تهدید‌های طبیعی از جمله تغییر اقلیم و خشکسالی را داریم که آن هم به طور غیرمستقیم تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی است سند‌های بالادستی مان به اینکه ایران جزو کنوانسیون تغییر اقلیم است و باید متعهد باشد به الزاماتی که در آن کنوانسیون برای کشور‌های عضو درنظر گرفته شده همچنین ما عضو کنوانسیون تنوع زیستیم از آن جهت هم باید متعهد باشیم به وظایف خودمان ضمن اینکه در سطح ملی هم اصل پنجاهم قانون اساسی را داریم که هرگونه تخریب محیط زیست جرم انگاشته شده و در آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست هم در ماده 2 به بحث کوهستان، شرایط حفاظت و استفاده از آن توجه شده و این موارد جزو اصول است.
مجری: نظارت بر این قوانین برعهده کدام سازمان است؟
خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: قوانینی که بتوانیم در اکوسیستم‌های کوهستانی آنها را به اجرا دربیاوریم و الزام آور باشد اگرچه تحت عنوان کوهستان اذعان می‌کنیم که ضعف داریم در زمینه قوانین، ولی در محدوده‌های مناطق چهارگانه که تحت مدیریت سازمان محیط زیست است و در ایستگاه‌های حساسی مثل دماوند، علم کوه و سیاه کوه و تفتان که به عنوان اثر ملی محافظت می‌کنیم سازمان حفاظت محیط زیست این نظارت را انجام می‌دهد در ورای این مناطق که از آنها به عنوان اراضی ملی نام می‌بریم تحت مسئولیت و نظارت وزارت جهادکشاورزی و سازمان مراتع طبیعی است و در حاشیه شهرها هم شهرداری متولی ارتفاعات اطراف شهرها و روستاهاست.
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۸۰۴۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آخرین وضعیت تالاب بندعلیخان
کارشناس مسؤول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه همچنان موضوع هدایت آب رودخانه شور به عنوان تامین‌کننده مهم آب تالاب بندعلیخان به مسیر اصلی در حال پیگیری است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.
علی یعقوبی نژاد در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در زمینه موضوع حقآبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها دو مبحث مطرح است، اظهارکرد: یکی تعیین میزان حقآبه‌های اختصاصی و دیگری تخصیص و تامین حقآبه است. تعیین میزان حقآبه‌ها طی مطالعاتی از سوی سازمان محیط زیست صورت می‌گیرد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران اضافه کرد: قانون تالاب‌ها، یک قانون نوپا است که از سال ۹۶ ابلاغ شده و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی آن نوشته شده است البته طی برنامه‌های ۵ ساله چهارم و پنجم و در قانون‌های موازی مانند قانون اراضی مستحدثات و ساحلی به مدیریت زیست بومی تالاب‌ها و منابع آبی توجه می‌شد ولی با ابلاغ قانون تالاب‌ها از سال ۹۶ این موضوع سریع‌تر و روشن‌تر پیگیری شده و با پیگیری اعتبارات و اعلام برنامه‌ها شرایط بهتری برای تحقق برنامه‌های زیست‌بومی برای مدیریت منابع آبی فراهم شده است.
وی با بیان اینکه علاوه بر خدمات اکوسیستمی منابع آبی، موضوع تعدد بهره‌برداران و ذینفعان و تعارض منافع آنها نیز مطرح است، گفت: اولویت اول وزارت نیرو تامین آب شرب است، این درحالیست که کارکردهای موازی دیگر مانند تامین آب واحدهای خدماتی، آب کشاورزی و تخصیص حقآبه زیست محیطی مطرح است که موجب تعارض منافع می‌شود.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره تشدید خشکسالی در کشور طی سال‌های اخیر اظهار کرد: بارندگی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است و میزان آب‌های سطحی را خیلی تحت تاثیر قرار داده است، به‌طوری که ممکن است بخشی از رودخانه‌ها و تالاب‌ها در برخی فصول خشک باشند.
یعقوبی نژاد اضافه کرد: هر سه ماه یا شش ماه ادارات محیط زیست استان تهران با انجام پایش‌هایی از منابع آبی استان، گزارش‌های مصوری از میزان آب تالاب‌ها یا رودخانه‌ها تهیه می‌کنند. به عنوان نمونه تالاب بندعلیخان در پایاب حوزه آبخیز استان تهران قرار دارد و بیشتر طول سال بسیار کم‌آب است. بر اساس جدیدترین گزارش واحد تابعه در حال حاضر بخش عمده‌ای از این تالاب خشک است.
وی در ادامه گفت: نیاز آبی این تالاب بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای استان تهران حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب است اما اواخر بهمن و اوایل اسفند ماه سال گذشته تنها بخش محدودی از آن آبگیری شد بنابراین شرایط زیست‌محیطی این تالاب بسیار شکننده است.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اهمیت تالاب بندعلیخان اظهارکرد: این تالاب محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی است علاوه بر آن می‌تواند در زمینه تغذیه سفره‌های زیرزمینی، تقویت آبخوان‌ها، کنترل سیلاب‌ها و فرسایش خاک، کاهش آلاینده‌ها و مهمتر از آن کاهش گرد و غبار نقش داشته باشد.
یعقوبی‌نژاد ادامه داد: وقتی منبع آبی تالاب تامین شود، می‌تواند میزان انتشار گرد و غبار در مناطق را کنترل کند اما وقتی آب مورد نیاز تالاب‌ها و حتی رودخانه‌ها تامین نشود، به‌طور قطع با پدیده گرد و غبار و در نهایت انتشار آلاینده‌ها مواجه خواهیم شد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با بیان اینکه تالابی از این استان در کنوانسیون رامسر ثبت نشده است، گفت: با این وجود بر اساس قانون تالاب‌ها و آیین‌نامه اجرایی آن، دو تالاب تعریف شده داریم که یکی تالاب بندعلیخان و دیگری دریاچه‌های تار و هویر است. تار و هویر خوشبختانه دائمی و طبیعی هستند که آب آنها از نزولات آسمانی مانند بارش برف و بعضاً از آب چشمه‌ها تامین می‌شود و در بالادست حوزه آبخیز قرار دارند بنابراین حقآبه آنها تامین می‌شود و به منبعی برای آلایندگی تبدیل نمی‌شوند.
یعقوبی نژاد ادامه داد: در حال حاضر تالاب بندعلیخان شرایط آبی مناسبی ندارد اما تار و هویر شرایط خوبی دارند و به عنوان یک اثر طبیعی ملی جزو مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست محسوب و به‌طور مستمر توسط نیروهای اجرایی و کارشناس‌های ما پایش می‌شوند.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به احداث یک شرکت در مسیر رودخانه شور که منبع تامین آب تالاب بندعلیخان است، گفت: این کار باعث انحراف مسیر رودخانه شد بنابراین از سوی ادارات تابعه اداره کل محیط زیست استان تهران در حال پیگیری است چرا بخشی از حقآبه تالاب بندعلیخان در سال‌های گذشته از رودخانه شور تامین می‌شد.
وی اضافه کرد: ظاهرا بر اثر فعالیت‌های عمرانی بخشی از رودخانه شور بر اساس مستنداتی که توسط مسئولان ذی‌ربط هم پیگیری می‌شد به سمت مرّه استان قم منحرف شد که احتمالاً این کاربرای تامین آب فعالیت‌های عمرانی احداث اتوبان قم - گرمسار انجام شد ولی بعد از اتمام فعالیت، متاسفانه آب به مسیر اصلی رودخانه هدایت نشد این درحالیست که این رودخانه آب مورد نیاز تالاب بندعلیخان و مراتع منطقه را تامین می‌کرد. پیگیری‌هایی هم از سنوات گذشته تا به حال برای بازگشت رودخانه شور به مسیر اصلی توسط امور عشایری، جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای صورت گرفته است.
یعقوبی نژاد در ادامه گفت: موضوع مرتبط با سازمان حفاظت محیط زیست، بحث هدایت سرشاخه‌ها به سمت تالاب بندعلیخان است. مذاکراتی هم در سطح شهرستان و هم با استانداری‌های تهران و قم با حضور شرکت آب منطقه‌ای، امور عشایری، جهاد کشاورزی و محیط زیست در دفتر تخصصی تالاب‌ها و معاونت محیط دریایی تالاب‌ها صورت گرفت.
وی اضافه کرد: قرار شد پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت بگیرد و تصمیمات نهایی در سطح استانداری و شرکت آب منطقه‌ای برای هدایت مسیر رودخانه به مسیر اصلی آن اتخاذ شود. در سال‌های اخیر اقدامات قانونی و قضایی هم از طریق محیط زیست و هم سایر ارگان‌های مسوول صورت گرفته است.
**یعقوبی‌نژاد با بیان اینکه هنوز پرونده مفتوح است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران به عواقب عدم تامین آب تالاب بندعلیخان پرداخت و اظهارکرد: اگر حقآبه بندعلیخان تامین نشود، این تالاب تبدیل به یکی از کانون‌های تولید و انتشار ریزگرد می‌شود . با افزایش آلایندگی سلامت و بهداشت عمومی مردم مورد تهدید قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: تعیین نیاز آبی تالاب بندعلیخان نیازمند انجام مطالعات کارشناسی و دانشگاهی دارد. لازمه این کار تامین اعتبار است که از نظر محیط زیست هنوز انجام نشده است، با این حال با شرکت آب منطقه‌ای تهران برای تخصیص حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب در سال‌های گذشته تفاهم شده بود.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران تاکید کرد: ما حداقل آبی را که برای تالاب بندعلیخان از طریق رودخانه شور و سایر رودخانه‌ها که باید تامین بشود را مرتب و مستمر از شرکت آب منطقه‌ای مطالبه می‌کنیم البته اولویت اول شرکت آب منطقه‌ای وزارت نیرو تامین آب شرب است.
یعقوبی نژاد اضافه کرد: اگر حداقل میزان آب رودخانه‌ها و تالاب‌ها تامین شود در نهایت سود آن را خود مردم خواهند برد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران ادامه داد: محیط زیست چه در سطح سازمان، چه در سطح استانی، حقآبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به‌طور مستمر پیگیری می‌کند. از لحاظ قانونی، ماده ۲ قانون حفاظت و احیای مدیریت تالاب‌های کشور به صراحت اعلام می‌کند که سازمان محیط زیست صرفاً تعیین نیاز آبی تالاب‌ها را بر عهده دارد اما بخش تدوین و اجرای برنامه مدون برای تخصیص و تامین حقآبه برعهده وزارت نیرو است بنابراین ادارات محیط زیست با شرکت‌های آب منطقه‌ای در جهت تحقق حداقل حقآبه با توجه به میزان بارش‌ها و ذخیره نزولات آسمانی تعامل دارند.
یعقوبی نژاد درپایان با بیان اینکه تشدید خشکسالی، تامین حداقل نیاز آبی تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به چالش کشیده است، گفت: خوشبختانه با توجه به بارش باران در اواخر سال گذشته وضعیت رودخانه‌های استان تهران مناسب است ولی وضعیت تالاب بندعلیخان با توجه به خشکسالی های پی در پی سال‌های اخیر مناسب نیست.
انتهای پیام
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد